Στα σχολεία η
εμπέδωση της δημοκρατίας οφείλει να περνάει μέσα από την καθημερινή πρακτική
στην τάξη και μέσα από κάθε εκδήλωση και δράση, ώστε το σχολείο να είναι μια δημοκρατία σε
μικρογραφία.
Το πρώτο
«μάθημα» δημοκρατίας είναι ο ανθρωπισμός, ότι δηλαδή κάθε άνθρωπος δικαιούται
αναφαίρετα δικαιώματα και ακόμη σεβασμό, ευγένεια, συμπάθεια και αλληλεγγύη.
Ότι η βία σε κάθε της μορφή είναι απαράδεκτη. Ότι κανείς δεν μπορεί να κλείνει
τα μάτια στο κακό που συμβαίνει στον κόσμο μας, στον πόλεμο, στην πείνα, στην φτώχεια, στην αδικία
και στον ρατσισμό.
Τα επόμενα
«μαθήματα» δημοκρατίας είναι μαθήματα δημοκρατικής συνείδησης. Δηλαδή με την
υποχρεωτική για όλους τήρηση των κανόνων του σχολείου να μυηθούν οι μαθητές
στην αρχή της εντός ορίων ελευθερίας και της ισονομίας. Να μάθουν την ισότητα και
την αξιοκρατία μέσα από διαδικασίες που θα δίνουν σε όλους ίσες ευκαιρίες και
θα επιβραβεύουν τον καλύτερο. Να μάθουν μέσα από εθελοντικές δράσεις κάποιες
βασικές δημοκρατικές αξίες, όπως τον εθελοντισμό, την
συνεργασία και την ευθύνη για το κοινό καλό.
Να μάθουν τι σημαίνει υπεύθυνη συναπόφαση μέσα
στις γενικές συνελεύσεις, όπου ο καθένας
θα οφείλει να έρχεται πληροφορημένος και έτοιμος να εκφράσει ελεύθερα την άποψή
του, να ακούσει με προσοχή την αντίθετη άποψη και τέλος να ψηφίσει κατά
συνείδηση. Να καταλάβουν ότι επικρατεί η αρχή της πλειοψηφίας αλλά καμιά της
απόφαση δεν μπορεί να θίγει τα δικαιώματα της μειοψηφίας.
Να μάθουν να
κάνουν διάλογο με σκοπό να βρεθούν λύσεις και να δουν μέσα από ιστορικά παραδείγματα
ότι τα στερεότυπα, ο δογματισμός, η μισαλλοδοξία και ο φανατισμός οδηγούν σε
πράξεις που αναιρούν κάθε έννοια δημοκρατίας και ελευθερίας. Να τους δοθούν από
την ιστορία και την λογοτεχνία πρότυπα που θα καλλιεργήσουν μέσα τους συνείδηση
υψηλοφροσύνης, ελευθερίας, ανθρωπισμού και δημοκρατίας.
Η
διαμόρφωση πολιτικών ιδεολογιών θα γίνει αργότερα στη ζωή και στα πανεπιστήμια
με την όσμωση των ιδεών και τους κοινωνικούς αγώνες.
