Το ελληνικό αίτημα για επιστροφή των γλυπτών του Παρθενώνα, που ο Λόρδος Έλγιν αφαίρεσε βίαια μέσα σε ύποπτες συνθήκες και βρίσκονται στο Βρετανικό μουσείο, έχει μακρά ιστορία, από τις αρχές του 20ου αιώνα. Η ικανοποίηση του ελληνικού αιτήματος δε θα είναι κάτι εύκολο. Πάντως τα τελευταία χρόνια έχει δοθεί μια νέα δυναμική κινητικότητα στο θέμα. Στη συζήτηση για την επιστροφή των μαρμάρων αρμόδιος συνομιλητής από αγγλικής πλευράς δεν είναι η αγγλική κυβέρνηση, αλλά το Βρετανικό μουσείο, ο διευθυντής του οποίου κρατά στάση ανυποχώρητη και προκλητική.
Κύριο επιχείρημα του διευθυντή του μουσείου είναι ότι είναι ευτυχής συγκυρία που μέρος από τα γλυπτά του Παρθενώνα βρίσκονται στο Βρετανικό Μουσείο, μαζί με εκθέματα από όλο τον κόσμο, γιατί τα εκατομμύρια επισκεπτών του μουσείου του μπορούν να έχουν μια σφαιρική εικόνα της εξέλιξης του παγκόσμιου πολιτισμού. Και τονίζει ότι δεν βλέπει το λόγο γιατί τα ελληνικά «μάρμαρα» να αποτελούν κάτι το ιδιαίτερο, ώστε να πρέπει να επιστραφούν, την στιγμή που στο μουσείο βρίσκονται εξαιρετικά έργα από πολλές χώρες.
Σήμερα η επιχειρηματολογία της ελληνικής πλευράς και της Διεθνούς Επιτροπής για την επιστροφή των γλυπτών του Παρθενώνα στηρίζεται στην πάγια αρχή ότι οι αρχαιότητες είναι συνδεδεμένες με τον τόπο που γεννήθηκαν, αλλά και στα εξής επιστημονικά επιχειρήματα:
Τα γλυπτά του Παρθενώνα αποτελούν μια εντελώς εξαιρετική περίπτωση, γιατί κομμάτια από την ίδια μετώπη ή το ίδιο αέτωμα βρίσκονται τα μισά στο Λονδίνο και το μισά στην Αθήνα, με αποτέλεσμα να διασπάται η συνέχεια και η ενότητα του έργου. Αυτό αποτελεί μια απαράδεκτη και αντιεπιστημονική πραγματικότητα και δε συμβαίνει με κανένα άλλο έργο παγκοσμίως. Θα μπορούσε για παράδειγμα ένας πίνακας του Ρέμπραντ να βρίσκεται ο μισός στο Βρετανικό μουσείο και ο άλλος μισός στο μουσείο του ΄Αμστερνταμ;
Το νέο μουσείο της Ακρόπολης είναι καταλληλότερο για την προβολή των γλυπτών, διότι οι αίθουσες είναι από τζάμι και προσανατολισμένες με θέα προς την Ακρόπολη και τα γλυπτά είναι έτσι τοποθετημένα, ώστε ο επισκέπτης να έχει πλήρη αντίληψη της αρχικής μορφής του μνημείου. Επιπλέον στο νέο μουσείο τα αρχαία προστατεύονται από το φως, τη ζέστη και τη ρύπανση με τις πιο σύγχρονες μεθόδους.
Ο διευθυντής του Βρετανικού μουσείου παραμένει προκλητικά αμετάπειστος, αλλά το μουσείο της Ακρόπολης επιμένει και, σε μια κίνηση συμβιβασμού, δέχεται ακόμη και τη λύση του μακροχρόνιου δανεισμού και προτείνει τη συνεργασία των δύο μουσείων, ώστε να μη δημιουργηθεί τεράστια ζημία στο Βρετανικό μουσείο, όταν αναγκασθεί να επιστρέψει τα γλυπτά.
Παρόλο που το θέμα δείχνει προς το παρόν στασιμότητα, η κοινή γνώμη που έχει διαμορφωθεί σε όλη την Ευρώπη ακόμη και μέσα στην Αγγλία, θα λειτουργήσει τελικά υπέρ της επιστροφής των γλυπτών του Παρθενώνα, έστω και δια της δικαστικής οδού. Έτσι ίσως ανοίξει και ο δρόμος και για την επιστροφή και άλλων αρχαιοτήτων που βρίσκονται διάσπαρτες στα μουσεία της Ευρώπης.
