Κριτική σημαίνει α)
σχολιασμός, β) αξιολόγηση και ασκείται σε πρόσωπα, σε πράξεις και σε κάθε
φύσεως δημιουργίες.
Σε
κάθε περίπτωση η κριτική αξιολόγηση έχει αξία αν ο κρινόμενος θέλει να την
δεχθεί. Βασική προϋπόθεση γι’ αυτό είναι αυτός που ασκεί
κριτική να έχει τις απαιτούμενες γνώσεις και ακόμα αναμφισβήτητη καλή προαίρεση,
δίκαιη και ορθή κρίση και ανιδιοτέλεια.
Η κριτική μπορεί να είναι θετική ή αρνητική. Και στις δύο περιπτώσεις αυτοί
που την ασκούν υποστηρίζουν ότι σκοπός τους είναι να βοηθήσουν τον κρινόμενο
και το σύνολο, μόνο που πολλές φορές η κριτική τους έχει αρνητικά αποτελέσματα.
Συγκεκριμένα:
Μια καλή κριτική συνήθως λειτουργεί θετικά για
τον ίδιο τον κρινόμενο , γιατί αποτελεί επιβράβευση, του δημιουργεί ενθουσιασμό
και του δίνει θάρρος. Στους άλλους πάλι λειτουργεί ως κίνητρο για να πετύχουν
κάτι ανάλογο. Παρόλα αυτά μπορεί να έχει και αρνητικά αποτελέσματα, γιατί ο έπαινος
μπορεί να οδηγήσει τον κρινόμενο σε εφησυχασμό και έπαρση.
Από
την άλλη μια αρνητική κριτική είναι χρήσιμη, διότι υποδεικνύει αδυναμίες, λάθη
και ανεπάρκειες που πρέπει να διορθωθούν. Αν όμως είναι υπερβολικά αυστηρή, μπορεί
να οδηγήσει στην απογοήτευση και την παραίτηση.
Στη
δημόσια ζωή κριτική ασκούν τα μέσα ενημέρωσης. Καμιά φορά όμως γίνεται κατάχρηση
κριτικής για το κάθε τι, πράγμα που κουράζει τον πολίτη, τον κάνει να εθίζεται
και τελικά αδιαφορεί για κάθε κριτική που ασκείται. Έτσι αναιρείται η σημασία
της.
Στην
κοινωνική ζωή η κριτική ασκείται από το περιβάλλον του καθενός. Αυτός ο
κοινωνικός έλεγχος αναγκάζει τον άνθρωπο να είναι προσεκτικός και να μην υπερβαίνει
τα όρια ανοχής της κοινωνίας του. Και σ’ αυτήν όμως την περίπτωση η κατάχρηση
κριτικής μπορεί να φέρει τα αντίθετα αποτελέσματα, όπως οργή, επαναστατικότητα,
προκλητική και αντισυμβατική συμπεριφορά και γενικότερα καταστάσεις που δεν
συμφέρουν τελικά την κοινωνία.
