Ευθύνη του επιστήμονα





Για την ανθρωπική αρχή


Η ανθρωπική αρχή πρωτοδιατυπώθηκε από τον R. Dicke,  στις  αρχές της δεκαετίας του ‘70 και αναπτύχθηκε από τους John Barrow και Frank Tipler. Έχουν διατυπωθεί δύο εκδοχές της ανθρωπικής αρχής, η ασθενής και η ισχυρή. Η ασθενής ανθρωπική αρχή επιχειρεί να εξηγήσει γιατί οι συνθήκες έτυχε να είναι ακριβώς κατάλληλες για την ύπαρξη νοήμονος ζωής. Παράδειγμα εφαρμογής της ασθενούς αρχής είναι η ερμηνεία της Μεγάλης Έκρηξης που έγινε πριν από δέκα δισεκατομμύρια χρόνια. Η αρχή αυτή χρησιμοποιήθηκε από τους Dicke και Carter για την επίλυση του ζητήματος που είχε προκύψει από τις εντυπωσιακές αριθμητικές σχέσεις που συνδέουν τις φυσικές σταθερές. Παράδειγμα αποτελούν μια μορφή «περίεργων συμπτώσεων» όπως ότι οι διαστάσεις του ανθρώπου προσεγγίζουν το μέσο όρο της αστρονομικής κλίμακας, αλλά και το μέσο όρο της αποστάσεως των αστέρων.


Ο Brandon Carter, διατύπωσε την ισχυρή εκδοχή της ανθρωπικής αρχής «το Σύμπαν πρέπει να είναι τέτοιο, ώστε να είναι κατάλληλο για συνειδητά όντα» ! Η ανθρωπική αρχή θεωρεί ότι ένα τρισεκα-τομμύριο γαλαξίες του Σύμπαντος υπάρχουν για ένα και μόνο λόγο, απλώς και μόνο για χάρη των κατοίκων ενός μικρού πλανήτη !


Είναι μια αντίληψη που απορρέει από την αλαζονεία και την αυταρέσκεια του ανθρώπου να θεωρεί ότι τα πάντα έχουν αφετηρία και τέρμα το εγώ του.


Η ισχυρή ανθρωπική αρχή παραγνωρίζει ολόκληρη την ιστορία της φυσικής. Οι κοσμολογικές θεωρίες εξελίχθηκαν από τη δογματική θεολογία της γεωκεντρικής θεωρίας του Αριστοτέλη στην αμφι-σβήτηση της με την ηλιοκεντρική θεωρία του Κοπέρνικου και του Γαλιλαίου και έφτασαν στην κοσμο-λογία του Shapley που έβγαλε τον Ήλιο από το κέντρο του Γαλαξία. Με αυτό τον τρόπο κατανοήσαμε ότι: δεν είμαστε κάτι ξεχωριστό, η Γη είναι ένας μικρός πλανήτης που κινείται γύρω από ένα άστρο, αυτό το άστρο είναι ένα από τα εκατό δισεκατομμύρια άστρα ενός σπειροειδούς γαλαξία, που και αυτός είναι ένας από τους περίπου ένα τρισεκατομμύριο γαλαξίες του παρατηρήσιμου Σύμπαντος. Κανένας γαλαξίας δε βρίσκεται στα άκρα του Σύμπαντος. Αντίθετα κάθε γαλαξίας "αισθάνεται" ότι περιβάλλεται από όλους τους υπόλοιπους. Αν θέλει ο κάτοικος της Γης, όπως και ο κάτοικος οποιου-δήποτε άλλου πλανήτη, μπορεί να θεωρήσει το γαλαξία ή τον πλανήτη του το κέντρο του κόσμου. Αυτή η εκδοχή είναι ψευδαίσθηση και όχι πραγματικότητα.


Η άποψη που διατυπώνεται και από Έλληνες Φυσικούς ότι « η ανθρωπική αρχή αποτελεί ηθική δικαίωση του ανθρώπου ανασύρει και πάλι τον άνθρωπο από την ασημαντότητά του και τον τοποθετεί σε θέση περίοπτη » ( Γραμματικάκης, " Η κόμη της Βερενίκης " ) και ότι « μας δίνει την αίσθηση πως κάτι αξίζουμε και κάποιο ρόλο παίζουμε μέσα στο αχανές Σύμπαν » (Ξανθόπουλος, " Περί αστέρων και συμπάντων " ) είναι αφελής και προκλητική.


Εν κατακλείδι η ανθρωπική αρχή αποτελεί μεταφυσική, θεολογική και ντετερμινιστική ερμηνεία του κόσμου στο βαθμό που θέτει ως κέντρο του Σύμπαντος τον παρατηρητή του, το σκεπτόμενο δηλαδή ον, όχι απλώς ως σημείο αναφοράς αλλά ως σκοπό της δημιουργίας του Σύμπαντος.

Κλέαρχος Δ. Σμυρναίος, Εκπαιδευτική εφημ. Το διάλειμμα

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ [1]:

Α.      Να γράψετε περίληψη του κειμένου ( 90 -100  λέξεις)



Β.1.  Να βρείτε χαρακτηριστικά του επιστημονικού λόγου στο παραπάνω κείμενο.Ιδιαίτερα να σχολιάσετε το ύφος του κειμένου και να γράψετε αν πιστεύετε ότι ταιριάζει σε επιστημονικό κείμενο.

  2. Να χαρακτηρίσετε τη συλλογιστική πορεία ( επαγωγική – παραγωγική ) στην 4η  παράγραφο του κειμένου.

    3.  Να σχολιάσετε τον ρόλο της τελευταίας παραγράφου του κειμένου.

  Γ.    Να γράψετε ένα άρθρο (600 λέξεις) με θέμα την επιστημονική ευθύνη του επιστήμονα και τον κοινωνικό του ρόλο.


     


[1] Για  τις απαντήσεις  επικοινωνήστε με vardaki@otenet.gr
      ή στείλτε μήνυμα στο 6946166126
      Μη ξεχάσετε να γράψετε το όνομά σας