Η βία στις διαπροσωπικές σχέσεις
Τι είναι αυτό που στις «δικές μας»
σύγχρονες δυτικές κοινωνίες εντείνει τον θυμό και τον φόβο, δηλαδή εκείνα τα
συναισθήματα επί των οποίων χτίζεται η βίαιη αλληλεπίδραση μεταξύ των ανθρώπων;
Θυμώνει όποιος διαψεύδεται και
όποιος δυσφορεί, όποιος βρίσκεται συνεχώς μπροστά σε εμπόδια, αλλά και όποιος
αναμετριέται με τους άλλους για να διατηρήσει ο ίδιος τον έλεγχο και την
εξουσία. Διαψεύδεται αυτός που παγιδεύτηκε σε καταναλωτικά όνειρα και
υποσχέσεις, αυτός που έμεινε άνεργος παρά τις καλές του σπουδές, όποιος πάσχισε
για υψηλούς στόχους που δεν επιτεύχθηκαν ποτέ. Δυσφορεί αυτός που οι συνθήκες
της καθημερινότητάς του, απλές ή σύνθετες, τον φέρνουν διαρκώς αντιμέτωπο με
προβλήματα δισεπίλυτα. Θυμώνει εύκολα όποιος αποφασίζει να ακολουθήσει τις
σύγχρονες επιταγές για «ανταγωνιστικότητα», διεκδικητικότητα και ατομική
επιτυχία ή τις κοινωνικές προσταγές «να είναι καλά με τον εαυτό του» και να
απαρνιέται «ό,τι δεν του αξίζει».
Ο φόβος έρχεται ως απάντηση σε
ενδεχόμενη συμβολική ή πραγματική βλάβη. Φοβάται όποιος απειλείται ψυχικά ή
σωματικά, όποιος βρίσκεται μπροστά σε μια επερχόμενη απώλεια. Οι σύγχρονες
δυτικές κοινωνίες, υποβοηθούμενες και από τα μαζικά μέσα ενημέρωσης, βιώνονται
ως κοινωνίες γενικευμένης απειλής. Οποιαδήποτε στιγμή, οπουδήποτε, κάτι μπορεί
να ξεσπάσει ξαφνικά που θα φέρει την καταστροφή σε τοπικό ή παγκόσμιο επίπεδο,
σε κλίμακα ατομική ή συνολική. Τα επακόλουθά τους έχουν γίνει οδυνηρά εμφανή
στη μικρή μας χώρα. Μίασμα ή «μη άνθρωπος» μπορεί να γίνει στιγμιαία και
εναλλάξ ένας νέος, ένας αστυνομικός ή μια συνδικαλίστρια, ανάλογα με τα
συμφέροντα, τις παραστάσεις, τις αξίες ή το συναισθηματικό κλίμα μέσα στο οποίο
γαλουχήθηκε ο κάθε «αηδιασμένος».
Ένα αδιάψευστο εύρημα στις επιστήμες
της ψυχικής υγείας είναι πως όποιος κακοποιεί έχει προηγουμένως κακοποιηθεί ο
ίδιος. Είναι λοιπόν σχεδόν αφελές να αναρωτιόμαστε γιατί έχει αυξηθεί η βία
στις ανθρώπινες συναναστροφές ή γιατί οι άνθρωποι γίνονται μεταξύ τους ολοένα
και πιο εχθρικοί.
Η απάντηση είναι απλή […] Η βία στις συναναστροφές αυξάνεται γιατί από πολύ
νωρίς στη ζωή υποχρεωνόμαστε να αντέξουμε σε συνθήκες ανταγωνισμού, ατομισμού
και εντατικοποίησης, δηλαδή σε συνθήκες που καλλιεργούν τον θυμό και τον φόβο.
Αυξάνεται επειδή οι κοινοί στόχοι εκλείπουν και οι ατομικοί πολλαπλασιάζονται
και έτσι από νωρίς μαθαίνουμε πολύ περισσότερα για ό,τι μας χωρίζει (από άλλους
πολιτισμούς, άλλες ομάδες, άλλες ηλικίες, από το άλλο φύλο) παρά για ό,τι μας
ενώνει.
Μπετίνα Ντάβου,
Καθηγήτρια
ψυχολογίας
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ [1] :
Α. Να γράψετε την περίληψη του δημοσιεύματος σε
100 λέξεις.
Β.1. «Η βία στις
συναναστροφές αυξάνεται γιατί από πολύ νωρίς στη ζωή υποχρεωνόμαστε να
αντέξουμε σε συνθήκες ανταγωνισμού, ατομισμού και εντατικοποίησης» : Να
αναπτύξετε την παραπάνω άποψη σε μία παράγραφο (100 -110 λέξεις)
χρησιμοποιώντας μέσα πειθούς που ανάγονται στη λογική.
2. Με ποιον από τους τρόπους πειθούς
που γνωρίζετε προσπαθεί να πείσει η συντάκτρια του δημοσιεύματος στην πρώτη
παράγραφο; Να στηρίξετε την απάντησή σας
με αναφορές στα μέσα πειθούς που κρίνετε ότι χρησιμοποιεί στην παράγραφο
αυτή.
3. παραμέτρους, δυσφορεί, συμβολική,
συναναστροφή, περιβαλλοντική:
Να γράψετε την ετυμολογία των παραπάνω λέξεων και να
σχηματίσετε από ένα παράγωγο από το τελευταίο συνθετικό της κάθε λέξης.
Γ.
Το σχολείο σας οργανώνει μια ημερίδα με θέμα
τις εκδηλώσεις βίας και καλείστε να πάρετε μέρος ως εκπρόσωπος της τάξης σας.
Στην εισήγησή σας να εστιάσετε στα αίτια του φαινομένου και να επισημάνετε έναν
κώδικα αξιών που θα θωρακίσει την προσωπικότητα των ανθρώπων απέναντι στην
αρνητική κοινωνική πραγματικότητα και τους φορείς εκείνους που θα γαλουχήσουν τις κοινωνίες με τις αξίες αυτές.
[1] Για τις λύσεις επικοινωνήστε με vardaki@otenet.gr
ή στείλτε μήνυμα στο 6946166126
Μη ξεχάσετε να γράψετε το όνομά σας.
